Beroemde vergelijkbare figuren 2/10: Laozi en Socrates

In deze serie kijken we naar historische figuren uit het verleden van China die onmiskenbare westerse "equivalenten" hebben.

Stel je eens voor hoe goed Laozi en Socrates met elkaar overweg zouden kunnen als ze elkaar zouden hebben ontmoet? Als je de taalbarrières even vergeet, waar zouden ze over praten?

Nu waren deze twee zeer gewaardeerde wijsgeren mensen met grote wijsheid, dus hadden hun woorden hadden meerdere lagen van betekenis. Maar voor de aardigheid hebben we enkele van hun bekende citaten genomen om een denkbeeldig gesprek op gang te brengen op een oude Sino-Griekse marktplaats.

Beiden uiten hun gedachten terwijl ze de drukte van de sterfelijke wereld gadeslaan. Merk op hoe gelijk hun opvattingen over sommige onderwerpen lijken te zijn. Toen Laozi en Socrates zo'n 2500 jaar geleden spraken, waren hun omstandigheden en de beoogde toehoorders natuurlijk niet hetzelfde. Dus met dat in gedachten... geniet ervan!

* * *

Terwijl hij de mensen van winkel naar winkel ziet gaan met hun aankopen, merkt Socrates op: "Hij is rijk die met het minste tevreden is. Want tevredenheid is de rijkdom van de natuur."

Terwijl hij over zijn lange witte baard strijkt en instemmend knikt, antwoordt Laozi: "Hij die tevreden is, is rijk."

Te midden van het lawaai van verkopers die hun waren aanprijzen, zegt Socrates met een glimlach: "Stilte is een diepgaande melodie voor wie haar kan horen boven al het lawaai uit."

"Wanneer er stilte is, vindt men het anker van het universum in zichzelf", beaamt Laozi.“

"Ken uzelf", voegt Socrates eraan toe.

"Anderen kennen is slim zijn", zegt Laozi. "Jezelf kennen is verlicht zijn."

Een edelman die langsloopt, hoort hun gesprek en beseft dat het twee wijze mannen zijn. Ondanks zijn rijkdom wordt de edelman vaak overspoeld door verdriet. Hij probeert zich gelukkig te voelen door dingen te kopen. Maar het geluk dat hij daarmee verkrijgt, is kortstondig. Hij benadert het tweetal en vraagt naar het geheim van het ware geluk.

Zuchtend zegt Laozi tegen hem: "Als je geluk afhangt van geld, zul je nooit gelukkig zijn met jezelf."

Socrates troost de edelman en verklaart: "Het geheim van geluk, ziet u, ligt niet in het zoeken naar meer, maar in het ontwikkelen van het vermogen te genieten van minder."

De man is stomverbaasd door de eenvoudige openbaring en zijn kijk op het leven is totaal veranderd. Hij bedankt de twee en vervolgt zijn weg, diep in gedachten...

* * *

Laozi en Socrates, die vaak beschouwd worden als de vaders van respectievelijk de Oosterse en de Westerse filosofieën, spraken over waarheden die universeel zijn. En de overeenkomsten tussen hun leringen zijn fascinerend en de moeite waard om over na te denken. Ze leken het zelfs eens te zijn over het niet weten:

Laozi: "Beseffen dat je het niet begrijpt is een deugd; niet beseffen dat je het niet begrijpt is een gebrek."

Socrates: "De enige echte wijsheid ligt in het weten dat je niets weet."

Nederig als zij waren, kunnen wij zoveel van hen leren. Deze wijzen uit de oudheid richtten hun aandacht naar binnen. Zij cultiveerden hun hart en verkregen zelf-meesterschap door angsten en verlangens te overwinnen.

Zoals zij uitlegden:

Laozi: "Toon soberheid, omarm eenvoud, verminder egoïsme, heb weinig verlangens."

Socrates: "Hoe minder we willen, hoe meer we op de goden lijken."

Misschien kan je de volgende keer dat je een conflict met iemand hebt, proberen je aandacht van buiten naar binnen te richten. Probeer in plaats van de schuld bij de ander te zoeken, de schuld bij jezelf te zoeken. Durf je het eens te proberen? Als je antwoord ja is, heb je misschien zojuist je eerste stap gezet om een wijze te worden!

* * *

Toen de Zhou Dynastie in verval raakte, ergens rond de vierde eeuw v. Chr., besloot Laozi te vertrekken en reed naar het Westen, om nooit meer te worden gezien. Maar voordat hij dat deed, schreef hij 5.000 woorden van wijsheid, de Tao Te Ching, en liet die na aan zijn toekomstige discipelen om te bestuderen en toe te passen.

Rond dezelfde tijd, in 399 v. Chr., werd Socrates veroordeeld wegens oneerbiedigheid jegens het Atheense pantheon en wegens "het bederven van de jeugd." Hij werd gedwongen zichzelf te doden door het drinken van een kom gif. Socrates stond achter de waarheden die hij tijdens zijn leven onderwees, en liet een laatste les na aan zijn discipelen.

"Ik kan niemand iets leren. Ik kan ze alleen aan het denken zetten", zei Socrates.

Hij die begrijpt spreekt niet. Hij die spreekt, weet niet", zei Laozi.