Voorbij het kompas: Verrassende oud Chinese uitvindingen

Er was een tijd waarin “made in China” niet dezelfde associaties opriep die het nu soms wel doet. Vroeger verwees het naar een werkelijk wonderbaarlijk, zeer modern voorwerp. Sommige van deze uitvindingen zijn beroemd, sommige zouden je kunnen verrassen en ze variëren van onschatbare waarde tot een eenvoudig aardigheidje.

Onbetaalbaar

Laten we beginnen met de vier grootse beroemde uitvindingen die aan Chinezen worden toegeschreven. Deze hebben belangrijke rollen gespeeld in onze ontwikkeling:

Buskruit: Ironisch genoeg creëerde een Chinese alchemist buskruit tijdens het zoeken naar een elixer voor onsterfelijkheid. Na verloop van tijd werden de formules steeds krachtiger, brandbaarder en meer explosief. Lang voordat buskruit standaard werd binnen het westerse wapentuig, werd het kruit in China gebruikt om vuurwerk, brandende pijlen en granaten te maken.

Kompas: De eerste kompas-achtige uitvinding werd een “naar het zuiden gerichte koets” genoemd. Deze ontstond ten tijde van de Noord-Zuid Dynastieën (420-589) en waren niet magnetisch, maar tandwiel aangedreven voorlopers van het kompas. De eerste vermelding van een magnetisch kompas dateert van rond 1040 – het was een kom water waarin een “vis” dreef die naar het zuiden wees. Het hierop volgende magnetische naaldkompas, was een zwevende “schildpad” wiens kop altijd naar het zuiden wees. De Chinese term die tegenwoordig voor kompas wordt gebruikt (zhi nan zhen), betekent “naar het zuiden gerichte naald”.

Papier: De eerste papierpulp werd ergens in de tweede eeuw tijdens de Han Dynastie gemaakt in China. Ambachtslieden stampten en droogden de bast van de moerbeiboom, hennep, vodden en versleten visnetten als een veel goedkoper en handiger alternatief schrijfmedium dan de eerder gebruikte bamboe, zijde en kleitabletten.

Drukkunst: Hoewel de uitvinding van het gedrukte woord vaak wordt toegeschreven aan de Duitser Johannes Gutenberg uit de vijftiende eeuw, bezaten de Chinezen al een levendige drukindustrie lang voordat hij werd geboren. Zij creëerden zowel houtblok druk als losse letters druk. Verbazingwekkend is dat tegen de tijd van de Song Dynastie (960-1279) zelfs het gewone volk goedkope boeken kon kopen. Vroege publicaties waren onder andere klassiekers van Confucius, Boeddhistische geschriften, wiskunde- en woordenboeken. U kunt meer lezen over dit onderwerp in dit inzichtelijke artikel.

Het nuttige

Doorgaand met alledaagse voorwerpen, volgen hier een paar die het eerst ontwikkeld werden in het Rijk van het Midden:

Tandenborstel: Mondhygiënisten uit de Tang Dynastie (619-907) bedachten de huidige tandenborstel. Ze brachten harde haren van Siberische zwijnen aan op botten of bamboe. In de zeventiende eeuw namen Europese reizigers dit idee mee naar huis en vervingen ze de haren met paardenhaar voor een zachter gevoel.

Papiergeld: Gedurende de welvarende Tang Dynastie begon het gewicht van munten voor handelaren een groot ongemak te vormen tijdens de reizen langs eindeloze handelsroutes. De overheid in de daaropvolgende Song Dynastie had een tekort aan koper om munten te slaan. Deze ontwikkelingen leidden tot het gebruik van promessen, al snel gevolgd door bankbiljetten uitgegeven door de overheid.

Forensische entomology (misdaad onderzoek met behulp van insecten - niet zo gangbaar maar toch zeer nuttig): In de dertiende eeuw werd een moordzaak voorgelegde aan een Chinese forensische expert, waarbij het veronderstelde moordwapen een sikkel was. Hoe kon hij de schuldige vinden in een dorp waar ieder huishouden een sikkel bezat om rijst te oogsten? Hij beval iedere dorpsbewoner zijn sikkel boven een zwerm vliegen te houden. Het enige blad dat recentelijk bebloed was hadden de gonzende beestjes binnen de kortste keren geïdentificeerd.

Andere nuttige artikelen die het eerst in het Rijk van het Midden werden gemaakt zijn o.a.: seismometer, lucifers, stijgbeugels en eetstokjes, maar ook papieren bekertjes, servetjes, enveloppen en ja, toiletpapier.

Het plezier

Chinezen van vroeger waren niet alleen aan het werk. Zij gebruikten hun vindingrijkheid ook voor plezier en afleiding:

Nagellak: Een prehistorische manicure? Nagellak voert inderdaad terug tot 3.000 v. Chr.. Ongeveer 600 v. Chr. gaven koninklijke Chinese dames de voorkeur aan gouden en zilveren lak. Na verloop van tijd werden zwarte en rode tinten favoriet. Maar als je niet op stand was geboren, had je geen geluk. Het was het gewone volk verboden hun nagels te lakken. En waar werd deze oude lak van gemaakt? Een mengsel van eiwit, bijenwas, gelatine, verf en gom van bomen.

Goudvis: De genealogie van dit kleine huisdier is te herleiden tot aan het oude China. Sommige mensen zagen natuurlijke kleurmutaties bij karpers en begonnen karpers te kweken voor hun verschillende tinten. Iedereen mocht rode en oranje houden, maar gele (de kleur van de keizer) waren voorbehouden aan het keizerlijk hof. Met het verstrijken van de tijd werden er rijkere variaties gekweekt met eigenaardiger vormen.

Andere tot verbeelding sprekende uitvindingen uit het Rijk van het Midden: Speelkaarten, vuurwerk, domino, vismolen, en vliegers.

Wat is jouw favoriet?

Goudvissen zijn leuk, maar wat echt bovenaan mijn lijst staat kent duizenden jaren van verfijning – Klassieke Chinese dans! Wat is jouw favoriete vinding van het Rijk van het Midden?