De Goddelijke boer uit mythistorie
Shen Nong, afgebeeld door Guo Xu in 1503.
Duizenden jaren geleden, zelfs nog voor het ontstaan van de dynastieën… geloofde men in het oude China dat hun cultuur een goddelijke geschenk was en dat de heersers van de oudheid halfgoden waren. Eén van deze halfgoden heette Yandi. Dit is zijn verhaal.
Yandi was een wijs en goedaardig keizer. Hij had het lichaam van een mens, het hoofd van een os, en een transparante onderbuik. Ze noemden hem de zonnegod, maar hij had ook andere namen. Voor zijn bijdrage aan de landbouw, kruidenkunde en geneeskunde, werd hij de Vijf Granen Keizer genoemd en de God van de Chinese Geneeskunde. Maar tegenwoordig staat hij vooral bekend onder de naam ‘Shen Nong’, wat Goddelijke boer betekent (shén nóng 神農).
Volgens een oude legende pleitte op een dag een minister aan het hof van Shen Nong een oude man te helpen die vreselijk veel pijn had. Niemand wist wat de oude heer mankeerde of hoe ze hem konden helpen, want in die tijd waren er geen medicijnen of een goed georganiseerde gezondheidszorg. De oude man stierf een tijdje later.
Dit incident raakte Shen Nong diep; hoe kon hij machteloos toekijken hoe zijn volk leed en stierf? Hij nam zich voor zijn uiterste best te doen om de medische kennis te verbeteren.
Onbaatzuchtige opoffering
Hierna trok Shen Nong dagelijks het bos in, waar hij wilde planten zocht, zo veel monsters nemend als hij kon. Hij categoriseerde de planten op basis van smaak en andere kenmerken, zijn transparante buik kwam hem hierbij goed van pas. Zo ontdekte hij welke planten giftig waren en welke planten geneeskrachtige kenmerken hadden. In totaal identificeerde hij 365 geneeskrachtige kruiden, talloze vruchten en groenten en de vijf basis voedingsmiddelen van het oude China: rijst, tarwe, sorghum, gierst en bonen.
Door zijn avontuurlijke proeverijen ontwikkelde Shen Nong een begrip over hoe planten groeiden, welke bodemsoort geschikt was voor verschillende kruiden en in welk seizoen ze groeiden.
Men zegt dat Shen Nong de kalender, ploeg en bijl heeft uitgevonden. Hij tekende ook plannen op voor massale cultivatie, conservering en opslag van voedsel, zodat het volk altijd genoeg te eten zou hebben. Hiermee was de Chinese landbouw een feit. Duizenden jaren later stelden geleerden uit de Han Dynastie een boek samen die gebaseerd zijn op zijn ontdekkingen: Het boek over kruiden en wortels van de Goddelijke Boer (神農本草經 Shén Nóng Běn Cǎo Jīng).
U vraagt zich misschien af hoe Shen Nong elke dag talloze onbekende kruiden kon eten, zonder problemen. Hoe kon het dat hij zichzelf niet per ongeluk vergiftigde? Nou, dat gebeurde dus wel, soms wel 70 keer op een dag. Maar Shen Nong had een tegengif ontdekt dat alle gifsoorten kon neutraliseren. Zijn tegengif heette chá (茶) thee.
Op een dag maakte Shen Nong een vuur om water te koken en kwamen er wat blaadjes van het brandhout in de pan terecht. Risico’s van het vak. Shen Nong, die al alles dat hij tegenkwam proefde en testte, nam hier natuurlijk ook een slokje van. Gelukkig hielp het brouwsel hem allerlei giftige stoffen te verwerken van schadelijke dingen die hij probeerde te verteren. Daarnaast zorgde het er ook voor dat hij de mooie leeftijd van 120 jaar bereikte.
Helaas had de Goddelijke boer niet altijd thee paraat. Toen Shen Nong “darmsplitsend gras’ (斷腸草 duàn cháng cǎo ) proefde, dat net zo pijnlijk was als dat het klinkt, betekende dit zijn einde. Shen Nong kon zijn tegengif niet tijdig innemen en stierf. Maar zijn nalatenschap van onbaatzuchtigheid overleefde hem. En de schat aan kennis die hij achterliet:( de vruchten van zijn opoffering), is voor de mens tot op vandaag de dag van onschatbare waarde.
Het oude China was een land waar goden en stervelingen in harmonie met elkaar leefden en zo een goddelijk geïnspireerde cultuur creëerden. Daarom is de vroegere Chinese geschiedenis en de mythologie volledig verstrengeld met elkaar. Onze nieuwe “Mythistorie” serie laat u kennismaken met de hoofdrolspelers uit de wonderlijke legendes van China.
