Maak kennis met de grote Jade Keizer

De grote Jade Keizer (玉皇大帝 yù huáng dà dì) staat volgens traditionele Chinese folklore en met name in het Taoïsme, bekend als de regent over de hemelen in Reis naar het Westen, de klassieke roman over de Apenkoning en de Tang Monnik die een gevaarlijke queeste naar de boeddhistische geschriften ondernemen. Volgens traditionele Chinese folklore en met name het Taoïsme, heerst de grote Jade Keizer over de hemelen. Volgens het Naslagwerk van de Rechtschapen Jade Keizer, was hij ooit de prins van het Glanzende Wonderlijke Koninkrijk (het klinkt veel eleganter in het Chinees).

Dit is een koninkrijk uit een ver ver verleden. Onder de leiding van de Koning van Zuivere Deugdzaamheid en de Koningin van Verguld Maanlicht, was het koninkrijk vredig en gelukkig. Maar de koning en koningin werden ouder en waren nog zonder erfgenaam. “Wie zal er voor het koninkrijk zorgen als ik er niet meer ben?” vroeg de oudere koning zich bezorgd af. Daarom beval hij de Taoïstische priesters van het koninkrijk gebeden voor een zoon te richten aan de goden. Ook de koning en koningin baden meer dan een half jaar trouw tweemaal daags maar zonder resultaat.

Uiteindelijk ontroerde hun oprechte smeekbede de Oorspronkelijke Hemelse Heer. Hij schiep een kind voor de koning en koningin en liet een Taoïstische god hem naar het echtpaar brengen.

Die nacht, diep in slaap, droomde de koningin dat een heilige gloed het paleis omvatte. De Taoïst daalde uit de hemel neer met een prachtige schitterende baby in zijn armen. De koningin smeekte hem knielend: “Mijn koning heeft geen erfgenaam. Ik smeek uw compassievol hart u ons dit kind te gunnen.” De Taoïst antwoordde: “Dit is geen gewoon kind. Op een dag zal hij het hoogste niveau van de Tao bereiken. U moet goed voor hem zorgen.” De koningin bedankt de god en stak haar armen uit om het jongetje aan te nemen. De god gaf het kind, maar dat woog zo zwaar als een berg en de koningin schrok wakker. Ze snelde naar de koning om hem te verwittigen die wonderlijk genoeg precies dezelfde droom had gedroomd.

De volgende dag wist de koningin dat ze zwanger was, en een jaar later werd een mooie prins geboren. Zijn lichaam scheen met een gouden gloed, het verlichtte het gehele koninkrijk. Toen hij volwassen werd gaf hij het koninkrijk grote voorraden voedsel en gaf hij geschenken aan de armen en verweesden.

Wat later stierf de oude koning. Toen de prins de troon besteeg, heerste hij met wijsheid en goedaardigheid. Maar hij realiseerde zich al snel dat alle schepselen in zijn koninkrijk leden en geen manier hadden om uit de cyclus van dood en reïncarnatie te breken. Hij stond dus de troon af en, het koninkrijk nalatend aan een rechtschapen minister, vertrok naar de bergen. Daar zocht hij de Weg of de Tao, in de hoop de mysteries van het universum te ontsluiten en de beperkingen van sterfelijkheid en lijden te doorbreken.

Hij cultiveerde 3.200 kalpa’s lang zijn ziel totdat hij uiteindelijk verlichting bereikte en een taoïstische heilige werd waarop hij nog eens 100.000.000 kalpa’s nam om rechtschapen genoeg te worden om over de hemel te heersen. Hoe lang duurt een kalpa? Een kalpa staat ongeveer gelijk aan de tijd die tussen de schepping van een universum en daaropvolgende herschepping zit.

* * *

In de 16e eeuwse roman Reis naar het Westen wordt de Jade Keizer (玉皇大帝 Yùhuáng Dàdì) als groots en streng weergegeven, maar ook als makkelijk bang en tamelijk incompetent. Hij kniest steeds, laat belangrijke beslissingen aan zijn adviseurs over, laat een tuin magische perziken door een aap bewaken (in de Chinese cultuur typeert men apen eerder als perzikeneters dan als bananeneters), en lijkt hij over het algemeen genomen totaal niet in staat om iets anders te doen dan bevelen uit te delen vanaf zijn troon. Hij lijkt in veel opzichten eerdere een menselijke heerser, dan een goddelijke.

Maar ieder verhaal heeft zijn kleurrijke personages nodig ter ondersteuning. En ieder verhaal moet, boven alles, onderhoudend zijn. En in een verhaal dat vrijwel het hele boeddhistische en taoïstische pantheon bevat; van Bodhisattva Samantabhadra tot en met de Drie Zuiveren, kan niet elke god perfect zijn.

Het is blijkbaar geen makkelijke onderneming om de Keizer van de hemel te worden. Het is dan ook niet zo gek dat als in de Reis naar het Westen de Apenkoning pleit dat de grote Jade Keizer zijn hemelse troon zou moeten afstaan aan hemzelf, een aap die op dat moment nog geen 400 jaar oud is, de Apenkoning een half millennium lang onder een berg verpletterd wordt.