Dansen door klassieke cultuur

Wat is de beste manier om een verhaal te vertellen dat zich uitstrekt over 5.000 jaar en plaatsvindt in een ver land genaamd het Rijk van het Midden? Het antwoord wordt binnenkort onthuld in het Lincoln Center en op podia over de hele wereld: klassieke Chinese dans.

Al negen jaar brengt Shen Yun Performing Arts de schoonheid van het traditionele China aan het internationale publiek. Shen Yun heeft opgetreden in meer dan 100 steden op vijf continenten van New York tot Taipei, van Sydney tot Istanbul, vaak voor uitverkochte zalen en een divers publiek waaronder sterren uit de amusements- en modewereld.

Hoe kan het dat Shen Yun, ooit begonnen als een kleine non-profitorganisatie in New York, zo’n succes heeft kunnen behalen? Wat is haar geheim?

Om hier achter te komen spraken we met hoofddanseres Jialing Chen. Chen sloot zich in 2007 aan bij Shen Yun. Ze is een geboren Taiwanese die een paar maanden geleden de eerste plaats bemachtigde bij de Internationale Klassieke Chinese Danscompetitie 2014 van New Tang Dynastie Televisie. Een paar dagen voordat zij aan haar achtste wereldtoer met het gezelschap begon, spraken wij met haar.

V: In jullie voorstellingen worden vaak hemelse taferelen en wezens uitgebeeld. Welke plek heeft deze spirituele traditie in de Chinese cultuur?

JC: China stond ooit bekend als “het Hemelse Rijk” en “het Land van het Goddelijke.” En de Chinese mythologie staat vol met beschrijvingen van halfgoden die tussen mensen op aarde leefden.

Enkele van onze oudste legendes vertellen over hoe een reus genaamd Pangu de stoffelijke dimensie tot stand bracht door de hemel van de aarde te scheiden en over hoe de godin Nüwa mensen schiep uit aarde. Andere legendes vertellen over hoe goden mensen de nodige overlevingsvaardigheden bijbrachten zoals het maken van vuur en het bouwen van huizen.

Het wordt gezegd dat deze goddelijke wezens een rijke cultuur van muziek, dans en andere kunsten hebben nagelaten. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat we alle aspecten van de traditionele Chinese cultuur toeschrijven aan goddelijke interventie, met inbegrip van de Chinese taal, kleding, geneeskunde, architectuur. In het oude China geloofde men dat ze in een land leefden dat geleid werd door het goddelijke. Ze leefden op een manier die door het goddelijke was geschapen.

V: Zijn zulke overtuigingen vandaag de dag nog gemeengoed in China?

JC: Helaas niet. Vanaf het moment dat de Communistische Partij zo’n 60 jaar geleden aan de macht kwam, zijn veel dingen verloren geraakt. De generaties die daarop volgden en zelfs de Chinezen die buiten het vasteland van China leven, zoals ikzelf, groeiden op zonder werkelijk besef van ons erfgoed. Dat is erg zonde en dat is ook de voornaamste reden dat Shen Yun werd opgericht. Onze missie is om de traditionele cultuur van China te doen herleven en dit te delen met mensen over de hele wereld.

V: Wat wordt er bedoeld met het doen herleven van een cultuur?

JC: Ik denk dat de belangrijkste aspecten van de traditionele cultuur de morele oriëntatie en spirituele essentie zijn. Alles in Shen Yun draait om deze principes. Wanneer we optreden, willen we het publiek meer geven dan kortstondig vermaak. We willen iets met hen delen dat inspireert, de essentie van het traditionele China. En klassieke Chinese dans is daar het perfecte medium voor.

V: Waarom is deze kunstvorm zo geschikt?

JC: klassieke Chinese dans vertegenwoordigt de traditionele Chinese cultuur op een perfecte manier, omdat zo veel aspecten van deze beschaving er in terug te vinden zijn. Het omvat traditionele esthetiek, etiquette en waarden, die terug te zien zijn in de dansen—dingen als edelmoedigheid en nederigheid, de combinatie van innerlijke kracht en uiterlijke zachtheid en het principe van cirkelvormige bewegingen en vloeiende overgangen.

Klassieke Chinese dans werd overgeleverd van de ene dynastie op de andere en vandaag de dag is het een van de meest complete danssystemen ter wereld. Het is een onvoorstelbaar expressieve kunstvorm —die ons de vrijheid geeft om elk karakter of elke emotie te verkennen.

V: Hoe slaagt klassieke Chinese dans hierin?

JC: Het komt allemaal neer op wat wij “houding” en “vorm” noemen. Vorm verwijst naar honderden unieke bewegingen en poses. Ervaren dansers weten hoe ze elk deel van hun lichaam in perfecte harmonie moeten bewegen—tot en met de blik in de ogen en het ritme van hun ademhaling. Bij de uitvoering van theatrale dansen speelt uniek acteerwerk in klassieke Chinese dans ook een rol.

“Houding” is de spirit van de dansbewegingen. Het is minder makkelijk in woorden te vatten maar zeker niet minder belangrijk. Als we dansen dan is “houding” net zo zichtbaar als elke uiterlijke fysieke beweging.

En klassieke Chinese dans beschikt ook over een uitgebreid scala aan technieken, met inbegrip van sprongen, draaien, salto's en moeilijke tuimelbewegingen. Deze bewegingen geven nog meer expressieve kracht aan het geheel en verhogen het energieniveau op het podium.

V: Verschillen deze salto’s van hetgeen we zien in gymnastiek en acrobatiek?

JC: In feite komen veel van de salto’s die we tegenkomen in andere kunstvormen oorspronkelijk uit de klassieke Chinese dans. In de jaren zeventig heeft de Chinese gymnastiek veel van deze technieken ontleent aan de klassieke Chinese dans en begon men deze te tonen tijdens internationale competities. Het resultaat was verbluffend. Al snel begonnen ballet, gymnastiek, verschillende uitvoerende kunsten en sporten allen deze bewegingen over te nemen.

Toch hebben wij andere criteria voor deze bewegingen en wij gebruiken ze anders. Wanneer wij technieken integreren in een dans, dan is dat niet alleen voor het uitvoeren van de techniek zelf. Zij maken deel uit van het plot en helpen ons om onze gevoelens te uiten.

V: Jullie treden over de hele wereld op. Hoe reageren verschillende mensen op het optreden?

JC: Dat is de schoonheid van kunst en met name die van klassieke Chinese dans—het is een universele taal. Daarnaast heeft ons artistiek team fantastisch werk geleverd met de geanimeerde decors. Die voeren je echt mee alsof je daar ter plekke aanwezig bent. En natuurlijk helpen de tweetalige ceremoniemeesters om de overgebleven afstand te overbruggen. Ondanks het feit dat onze voorstelling de traditionele cultuur van China weergeeft, is het toch iets waar iedereen zich mee kan identificeren.

V: Welke verhalen en legendes kunnen we verwachten van Shen Yun in 2015?

JC: Elk jaar hebben we een geheel nieuw repertoire. Maar we houden dit graag een verrassing. Wil je het weten? Kom dan gerust kijken!