Oorsprong van het Drakenbootfestival
Misschien heeft u wel eens gehoord van een spannend festival met intensieve roeibootwedstrijden in lange, briljant gekleurde "drakenboten". Het wordt gehouden op de 5e dag van de 5e maand van de maankalender. Dit jaar valt die datum op 25 juni.
Wat is de betekenis van de draak en de bootwedstrijden in dit festival dat zo'n 2.300 jaar geleden is ontstaan?
Een trouwe minister
Hoewel er een paar verschillende theorieën over de oorsprong zijn, hebben ze een aantal overeenkomsten. De belangrijkste betreft een geleerde ambtenaar die trouw de staat Chu in de vierde eeuw v. Chr. diende. Zijn naam was Qu Yuan.
Qu Yuan zette zich in voor het herstel van de betrekkingen tussen de staten van Chu en de naburige Qi. Dit tijdperk in de Chinese geschiedenis staat bekend als De Periode van de Strijdende Staten, en met een goede reden. Zeven verschillende staten of koninkrijken, bevochten elkaar verbitterd gedurende zo'n tweehonderd jaar totdat keizer Qin Shi Huang hen verenigde.
Maar terug naar het verhaal. De koning van Chu had de delicate relatie van zijn staat met de buren verpest, maar minister Qu Yuan nam het op zich de harmonie met Qi te herstellen en tijdelijk vrede in zijn land te brengen.
Het hof van Chu was echter rijk aan corruptie, en inhalige ministers werden door vijanden omgekocht. De trouwe Qu Yuan werd erin geluisd en de koning keerde zich tegen hem.
Onverzadigbaar in lust en hebzucht,
De factie streed, en werd niet moe van overdaad.
Ze vergoeilijkten zichzelf, anderen afwijzend,
Ze dompelden hun hart onder in jaloezie.
De bovenstaande regels komen uit het gedicht van Qu Yuan, " De Klaagzang" (離騷), waarin hij zijn verhaal over de ballingschap vertelt. Hij gaat verder:
Mijn ware integriteit belasterd,
Een oor gevend aan laster, vlamde zijn woede.
De koning verbande Qu Yuan naar een landelijk gebied ten zuiden van de Yangtze rivier, waar de minister zijn dagen doorbracht met het schrijven van gedichten en het in wanhoop bekijken van zijn beschouwingen.
Zijn poëzie weerspiegelt zijn blijvende loyaliteit aan de koning, ondanks het feit dat hij verraden is.
Maar toch verdroeg ik het; mijn heer, ik zou niet falen.
Hemelse sferen op hoog niveau, zijn mijn getuige.
Met de koning beroofd van zijn trouwe en bekwame minister, werd de staat van Chu al snel verslagen door Qin. Toen hij het nieuws hoorde, was de verbannen minister diep ontredderd.
Voor mij kan het vertrek geen pijn doen;
Ik was verdrietig zijn koninklijk doel als tevergeefs te zien.
Gedreven tot wanhoop, verdronk Qu Yuan zichzelf in de Miluo rivier. Toen de lokale bevolking vernam dat hij was verdronken, haastten ze zich in houten boten op een wanhopige reddingsmissie, waarbij ze op trommels sloegen en met hun peddels het water spetterden om boze geesten en vissen af te schrikken.
Omdat ze de voormalige minister niet konden vinden, gooiden ze kleverige rijstballen in het water. Een reden was om Qu Yuan's hongerige geest te voeden. In de traditionele Chinese gedachte zal een persoon die sterft door zelfmoord een uitgehongerde geest worden, die lijdt aan honger en dorst totdat zijn oorspronkelijke toegewezen levensduur op aarde voorbij is. De andere reden om rijst in het water te strooien was om de vissen te verleiden de rijst op te eten in plaats van Qu Yuan's lichaam.
Volgens de legende verscheen Qu Yuan op een nacht in een droom van een visser. Hij vertelde de visser dat hij niet in staat was om de voor hem bestemde rijst te eten, omdat een draak alles op at. De minister vroeg de visser om de rijst in alsembladeren te wikkelen, in een piramide vorm, vastgebonden met vijf kleurrijke touwtjes. Pas dan zou de draak worden afgeweerd, en kon Qu Yuan eindelijk eten.
Dit is het verhaal achter de bootwedstrijden, en de inspiratie voor zongzi, de smakelijke kleverige rijstdelicatesse die wordt gegeten tijdens het Drakenbootfestival.
Toch is dit maar één kant van het verhaal. De meesten zijn het eens over het eerste gedeelte waarbij Qu Yuan in de rivier springt. Daarna wordt het een beetje wazig. Nu op naar de draken.
De draak betreden
Een ander verhaal over de herkomst heeft betrekking op de drakenverering, die in die tijd een gewoonte was.
Als brenger van regen en destructieve moessons, was de Drakenkoning een godheid die je niet wilde verontrusten met je gewassen, je levensonderhoud en je veiligheid op het spel.
Om de Drakenkoning te sussen, gingen de mensen wedstrijden houden met drakenboten op de Yangtze-rivier. Voordat ze begonnen, hielden ze een ceremonie en brachten ze offers aan de Drakenkoning. Daarna hielden ze een wedstrijd tegen elkaar in met draken versierde roeiboten.
Dit is waarschijnlijk de reden waarom de huidige drakenboten zijn ontworpen met een drakenkop met open mond en uitpuilende ogen aan de voorkant en een geschubde drakenstaart aan de achterkant.
Drakenboot wedstrijd
Het is misschien moeilijk te geloven, maar het Drakenbootfestival was tijdens de Culturele Revolutie (1966-1976) verboden vanwege de oorlog van Mao Zedong tegen de traditionele cultuur. Gelukkig werd het geliefde festival enige tijd nadat Mao stierf weer in ere hersteld en is het sindsdien niet meer opgeheven (hoewel de CCP-virus [COVID-19] situatie kan leiden tot annulering van het evenement in 2020).
Boten variëren in lengte en bieden meestal plaats aan maximaal 20 roeiers. Elke boot heeft een drummer, die een belangrijke rol speelt als de "hartslag van de draak". De ritmische drumslagen synchroniseren het tempo van de roeislagen. In goede samenwerking gaat elk team verwoed naar de finish in een energieke krachtmeting.
Drakenbootwedstrijden kunnen ook een leuke teambuildingsoefening zijn voor collega’s op het werk en studenten. In wedstrijden die wereldwijd worden gehouden, varieert de competitiviteit van luchthartig tot moordend.
Voordat de wedstrijd begint, is er een eeuwenoude traditie om de ogen van de draak te stippelen. Volgens de gewoonte brengt het spikkelen van de ogen de drakenboot tot leven. Als je het nog niet hebt gelezen, de blog van danseres Betty Wang over het Chinese gezegde: "Schilder de draak, stip de ogen", gaat verder in op de betekenis van dit gezegde en de legende erachter.
Dus kijk deze 25 juni of je wat kleverige zongzi kunt vinden (eet dit niet tijdens het rijden) en breng wat tijd door met het denken over draken. Waarom niet? Onthoudt, er zijn goede draken, kwade draken, en ook enkele tussenliggende karakters.
Voor wat basiskennis over draken, kijk eens naar onze Drakenkoningen van Mythistorie. Of ontdek negen dingen die je niet wist over Chinese draken.
