Jouw gids voor het nieuwe Maanjaar
新年快樂! Gelukkig nieuwjaar!
Het Chinese Nieuwjaar is één van de meest gevierde en leukste feestdagen ter wereld, hoewel de meeste mensen in het Westen er niet veel over weten. Daarom gaan we op een reis terug in de tijd om de legenden, gebruiken en smakelijke tradities van deze oude feestdag, het Chinese Nieuwjaar, te ontdekken.
Grondbeginselen van het Chinese Nieuwjaar
Omdat het Chinese Nieuwjaar wordt bepaald door de maankalender, beginnen de festiviteiten ieder jaar op een andere datum van de Gregoriaanse kalender, variërend van eind januari tot midden februari. Dit Chinese Nieuwjaar valt op 12 februari en is de eerste dag van het Jaar van de Os.
Het bestaat uit verschillende feestdagen - er zijn in totaal 23 dagen van festiviteiten. Tegenwoordig is het echter zeldzaam mensen te vinden die alle gebruiken voor elk van deze 23 dagen vieren en in acht nemen, en de meeste feesten worden beperkt tot het begin en het einde van de viering.
Toch zit er een achterliggende gedachte achter iedere dag. Laten we eens kijken:
4 februari - Klein Jaar (小年, xiǎo nián): De voorbereidingen beginnen.
5-10 februari - de voorbereidingen gaan door...
11 februari - Oudejaarsavond (除夕, chú xī): Groot familiediner, cadeaus, en rode enveloppen met geld voor de kinderen.
12 februari - Nieuwjaarsdag (初一, chū yī): Vuurwerk, delen van gelukwensen en groeten, en feestvieren met familie.
13 februari - Naar de ouders van de vrouw (迎婿日, yíng xù rì): Getrouwde dochters brengen hun man en kinderen mee om het huis van haar ouders te bezoeken.
14 februari - Dag van de rat (鼠日, shǔ rì): Volgens volksverhalen trouwen muizen op deze dag.
15 februari - Dag van het Schaap (羊日, yáng rì): In de Chinese mythologie schiep de godin Nü Wa de mensen. Volgens de legende schiep zij schapen op de 4e dag van het nieuwe jaar.
16 februari - Vijfde pauze (破五, pò wǔ): Markten en winkels gaan weer open, en sommige taboes worden opgeheven.
17 februari - Dag van het paard (馬日, mǎ rì): Godin Nü Wa schiep het paard op de 6e dag.
18 februari - Dag van de mens (人日, rén rì): Nü Wa schiep de mens op de 7e dag.
19 februari - Dag van de granen (故日節, gǔ rì jié): Volgens de legende zijn op deze dag de landbouwgranen ontstaan.
20 februari - Verjaardag van de Jade Keizer (天公生, tiān gōng shēng): De mythische Jade Keizer wordt op deze dag gevierd.
21 februari - Steen Festival (石頭節, shí tou jié): 10e dag van de vieringen, en aangezien steen (石) hetzelfde wordt uitgesproken als tien (十), is dit natuurlijk de geboortedag van steen.
22 februari - Dag van de schoonzoon (子婿日, zǐ xù rì): Op deze dag nodigen vaders hun schoonzoon uit.
23-25 februari - Voorbereidingen voor het Lantaarn Festival...
26 februari - Lantaarn Festival (元宵節, yuán xiāo jié): Dit is een groot feest. Men viert feest met allerlei soorten lantaarns, rond en rood, verschillend gekleurd, en zelfs lantaarns in de vorm van mythische wezens zoals draken.
Achter deze lantaarns steekt ook een verhaal. Zo'n tweeduizend jaar geleden gebruikte Zhuge Liang, één van China's meest gevierde militaire denkers, een drijvende lantaarn om oproepen voor versterkingen te versturen toen zijn troepen omsingeld waren.
De dierenriem
De Chinese dierenriem is een zich herhalende 12-jarige cyclus van dierentekens die overeenkomt met de Chinese kosmologie. In volgorde zijn de dieren van de dierenriem: Rat/Muis, Os, Tijger, Konijn, Draak, Slang, Paard, Geit/Schaap, Aap, Haan, Hond, en Varken. Elk dier heeft bepaalde eigenschappen, en die eigenschappen worden doorgegeven aan mensen die onder elk dierenteken geboren zijn.
Het nieuwe Maanjaar markeert de overgang van het ene dierenriemteken naar het volgende. Aangezien vorig jaar het Jaar van de Rat was, is dit komende jaar het Jaar van de Os.
Naast de 12-jarige cyclus van dieren, is er een 10-jarige cyclus van hemelse stammen en een 5-jarige cyclus van elementen. Samen vormen deze cycli een zich herhalende 60-jarige cyclus, en Chinese astrologen gebruiken deze informatie om iemands persoonlijkheid, fortuin en compatibiliteit met anderen te lezen.
Voedsel
Wat zou de belangrijkste feestdag van het jaar zijn zonder heel veel en lekker eten? Aangezien familie centraal staat in de Chinese cultuur, is het geen verrassing dat het nieuwjaar diner, of "reüniediner", het belangrijkste onderdeel van de feestdag is.
Hoewel de gerechten van tafel tot tafel verschillen, zijn er enkele gemeenschappelijke basisgerechten die voorspoed in het komende jaar symboliseren. Dumplings vertegenwoordigen bijvoorbeeld goudstaven, lange noedels brengen een lang leven, en hele vis staat voor rijkdom en geluk - dat komt omdat "vis" (yú) dezelfde uitspraak heeft als het woord voor "overvloed."
Andere typische gerechten die je kunt tegenkomen zijn loempia's, cakejes van rijst (niet de soort met bladerdeeg, maar zoete cakejes van kleefrijstmeel), groenteschotels, hele kippen, en een veel voorkomende favoriet - hot pot.
Gewoonten en tradities
Tijdens de viering van het Chinese Nieuwjaar worden vele gebruiken en tradities in acht genomen. De meeste vinden hun oorsprong in legenden of slimme woordspelingen.
De vroegste legende met betrekking tot het Chinese Nieuwjaar vertelt over het beest Nian (dat "jaar" betekent), dat de dorpelingen kwam terroriseren tijdens de Shang Dynastie. Na verloop van tijd realiseerden de mensen zich dat Nian slechts eens in de 365 dagen kwam, en ook dat Nian kon worden afgeschrikt door harde geluiden.
Dus toen Nian de volgende keer kwam om vernielingen aan te richten, waren de mensen voorbereid en staken ze veel vuurwerk af. Zo werd het dorp gered en begon een traditie die tot op de dag van vandaag voortduurt.
Er zijn ook veel nieuwjaar taboes. Zo brengt het ongeluk om tijdens de eerste dagen van het nieuwe jaar negatieve dingen te zeggen, zoals "dood", "verdrietig", "ziek", enzovoort. Geef iemand ook geen klok cadeau - aangezien het woord voor "klok" klinkt als het woord voor de laatste eer bewijzen - gebruik geen scherpe voorwerpen en breek geen borden (in Griekenland alleen porselein).
De traditionele versieringen voor het Chinese Nieuwjaar omvatten poëtische coupletten aan weerszijden van een deuropening, ingewikkelde papierknipsels, kleurrijke lantaarns, veelbelovende woorden, en schilderijen met afbeeldingen van feniksen, draken, prachtige landschappen en goddelijke wezens.
* * *
In zekere zin is het Chinese Nieuwjaar een microkosmos van China zelf. Het is complex, ongelooflijk divers, en rijk aan tradities die in de loop van duizenden jaren zijn gevormd en verfijnd.
En in de kern gaat het er in het nieuwe jaar om dankbaar te zijn voor de vele zegeningen in het leven, en die zegeningen te delen met degenen van wie je houdt.
Jouw gids voor het nieuwe Maanjaar
