Eeuwenoude levenswijsheid: Haute Coiffure—gepast en ongepast in de mode

Schilderij uit de Tang Dynastie: Twee dames spelen een spel terwijl hun dienaren toekijken. De kleurrijke zijden japonnen en bewerkelijke kapsels van de zittende dames zijn een indicatie van hun hogere status. In vergelijking dragen de dienstmeiden op de achtergrond eenvoudige jurken en hebben praktische kapsels.

Schilderij uit de Shu Dynastie: Een weergave van hofdames door de schilder Tang Yin (1470-1524). Zie het verschil tussen de uitvoerige haar versieringen van de dames en de meer bescheiden stijlen van hun dienaren. Dit zijn waarschijnlijk getrouwde vrouwen van een groot huishouden.

Door schilder Fei Danxu uit de Qing Dynastie: Een meisje bekijkt een paar armbanden in haar handen. De helft van haar haar ligt in een opgerolde vlecht om haar hoofd. De andere helft is netjes samengebonden aan het begin van haar nek. Dit liet haar nek en voorhoofd vrij en dus goed zichtbaar. Dit werd volgens oude Chinese idealen mooi bevonden.

Jonge dames genieten van een dag in stijl in het binnenhof. Delicate haarspelden, buyao genaamd, waren populaire versieringen. Deze hangende haar accessoires zijn gemaakt van edelstenen en diverse materialen en al dansend leveren ze met elke stap een prachtig plaatje van poëtische gratie.

Een adellijke vrouw uit de Tang Dynastie met één van de kenmerkende haarstijlen uit haar tijd. Tijdens hun bewind brachten vrouwen uit de Tangtijd (en hun bedienden) mode op gedistingeerde, grootse en statige wijze, naar nieuwe hoogten.

De serie eeuwenoude levenswijsheden put uit de wijsheid van 5.000 jaar Chinese beschaving voor inspiratie en ideeën voor toepassingen vandaag de dag.

Al duizenden jaren geleden vormden haarstijlen van vrouwen op zichzelf een taal. Hiermee werden onuitgesproken boodschappen de wereld ingestuurd, vergelijkbaar met de openbare Facebook profielen. Lijkt het je wat om je status update op de ouderwetse manier kenbaar te maken? Lees dan verder.

Jong en ongehuwd

Jonge dames in het oude China droegen hun haar los of op een simpele manier om te laten zien dat ze niet getrouwd waren. Volgens de traditie droegen meisjes tot hun vijftiende verjaardag hun haar in vlechten. Op dat moment ondergaan ze een volwassenwordingsceremonie met de naam ji-li (笄禮) oftewel de ceremonie van het Haar Vastspelden. Tijdens dit ritueel werd het haar van het meisje gewassen, in een draai gekamd en vastgezet met een speld, ook wel ji (笄) genaamd. Een meisje die de ceremonie had doorlopen werd beschouwd als een volwassene geschikt voor het huwelijk.

Sinds jaar en dag is glanzend zwart haar een teken van gezondheid en aantrekkelijkheid. Deze jonge dames droegen hun nooit geknipte haar op een manier die hun lokken liet schitteren. Een simpel kapsel uit de Han Dynastie (206 v. Chr. – 220 na Chr.) was een lange, lage paardenstaart, dusdanig losjes geknoopt dat het haar het gezicht aan beide kanten omlijstte en het voorhoofd etaleerde. Het haar had een scheiding in het midden, aangezien schoonheidsidealen symmetrie hoog in het vaandel hielden. Bij een alternatief voor meisjes hing het meest van het haar los met een deel in een draai of een knot op het achterhoofd vastgezet met spelden of andere hangende versierselen. Dit gaf de draagster een elegant profiel en de kans met haar lokken te pronken.

Gedraaid in een knot

Eenmaal getrouwd, werden gepastheid en pragmatisme belangrijker. Nu ze bezig is met familie en zaken in het huishouden, was er geen noodzaak meer om naar vreemdelingen toe met haar haren te pronken. Getrouwde vrouwen in het oude China droegen hun haar in een diversiteit van stijlen variërend van het praktische tot het uitvoerige, afhankelijk van de sociale status en mode. Het simpelste was het haar gedraaid in een knot aan het begin van de nek. Meer uitvoerigere versies uit de Tang Dynastie (618 – 907 na Chr.) gebruiken pruiken, kammen ter versiering, haarspelden en zelfs verse bloemen.

Een eenvoudige haarstijl na het trouwen begint met het kammen van het haar in een hoge paardenstaart bijna bovenop het hoofd. Dan wordt het nauwkeurig geschikt zodat in het midden van het hoofd, boven het voorhoofd, een grote losse knot ontstaat. In het verleden weekten Chinese vrouwen repen hout in heet water om een kleverige gel te maken. Gecombineerd met draad gebruikten ze dit om hun haar in model te houden.

Tegenwoordig werkt een bus extra-sterke haarlak net zo goed. Voor een kleurrijk randje kan je ook een lint aan de onderkant van de knot bevestigen. Spelden met kwastjes en sieraden voor in het haar zijn typische accessoires, maar gebruik haarstokjes – en geen eetstokjes – om je haar te versieren, anders verandert je kapsel in een voorgerecht. Haarstokjes zijn gemakkelijk te verkrijgen in Aziatische winkels of op internet – of zelfs uit een boom, als je voor biologisch gaat.

Verdienstelijk in dienst

Achter ieder vermogend en efficiënt huishouden schuilden dienstmeiden, paleisdames en algemene hulpen die dingen verzorgden. Van het opmaken van bedden tot het serveren van thee, hadden deze meisjes vele talenten, en waren vaardig in vele klussen. Maar wat moet een meisje doen met al dat haar om verdwaalde strengen uit de soep te houden? Ze kan het niet zomaar naar achteren binden als ze deel uitmaakt van een voorname familie, maar om de etiquette niet te overtreden kan ze het ook niet dragen als de dames van het huis.

Wanneer je heel graag boven een pan soep kookt, is een oplossing het verstandige (maar charmante) dubbele draaien uit de Tang Dynastie. Maak een scheiding in het midden en vlecht het haar. Draai de vlechten vervolgens aan beide kanten van je hoofd in een rol met de figuur acht en speld deze vast achter de oren. Bij speciale gelegenheden kan je voor een vleugje kleur een stuk lint meevlechten.

Dus in het oude China waren gekapte meisjes klaar voor de wereld – of die extra lading wasgoed – met het haar op de juiste plaats. Tegenwoordig is dit een schattige mode voor een zorgeloze dag in de stad.

Het is tijd voor de show!

Het laatste wat je wilt tijdens het opvoeren van een voorstelling is dat je haren in je ogen komen. In het oude China waren de dansers het hoogtepunt van keizerlijke banketten en ceremoniële rituelen. Hun bewegingen waren delicaat, hun kostuums subliem en het haar zat stevig op zijn plek.

Je kunt een van de stijlen van de fee danseressen van Shen Yun benaderen met een eenvoudige dubbel geluste haardracht. Begin allereerst met een hoge paardenstaart bovenop het hoofd. Verdeel vervolgens het haar in tweeën en maak van elk deel een lus, sla vervolgens de einden rond de basis van de paardenstaart. Houd de rollen haar op zijn plaats met spelden en verstevig het indien gewenst met een haarknoop. Voor variatie kunnen de plaats en grootte van de paardenstaart veranderen. En gebruik natuurlijk ruimschoots haaraccessoires ter decoratie. Spelden van kostbare stenen, jade kammen en delicate metalen sieraden waren in het verleden populaire keuzes. Buyao (步搖) accessoires - een soort hangende haarspeld versierd met parels of jade – waren zeer populair. De naam komt doordat ze zwaaiden (yao) met elke stap (bu) van de draagster.

Niet zulke geknipte trends

Je hebt ondertussen waarschijnlijk gemerkt dat alle bovengenoemde kapsels lang haar vereisen. Dat is geen verrassing want een Confuciaanse waarde in het oude China behelsde dat haar een geschenk van de ouders is dat met het hoogste respect behandeld moest worden. Voor zowel mannen als vrouwen werd het knippen van het haar gezien als een serieuze inbreuk op respect voor de ouders, en werd alleen gedaan onder speciale omstandigheden. Je kon bijvoorbeeld een lok van je haar geven aan je geliefde als blijk van toewijding of je hoofd kaal scheren als je een religieuze orde binnenging. Gevangenen en criminelen werden geknipt als een vorm van straf en moesten het wild laten groeien. Ongekamd haar werd zo een teken van oneerbiedige manieren.

Ongeacht de gelegenheid, de ouden hadden er een passende haardracht voor – en hoewel deze haardrachten per dynastie varieerden, doen ze honderden jaren later nog steeds hoofden omdraaien.