Beroemde vergelijkbare figuren 5/10: Ban Zhao en Anne Komnene

In deze serie kijken we naar historische figuren uit het verleden van China die onmiskenbare westerse "equivalenten" hebben.

Ban Zhao en Anne Komnene zijn misschien geen bekende namen. Maar deze twee vrouwen, die meer dan duizend jaar en vierduizend kilometer van elkaar leefden, hebben veel met elkaar gemeen.

Laten we beginnen in China.

Over het verleden en het heden

Ban Zhao (49-117 na Chr.) wordt nu herinnerd als China's eerste bekende vrouwelijke historica. Ze wijdde haar leven aan de wetenschap en is beroemd om haar publicatie over het traditionele gedrag van vrouwen, Lessen voor Vrouwen.

Als telg van een aristocratische familie tijdens de Han Dynastie, was Ban Zhao zeer goed opgeleid. Ze werd lerares van keizerlijke geleerden, bibliothecaresse in de koninklijke bibliotheek, adviseur van de keizerin en uiteindelijk de leermeester van de keizerlijke familie.

Ban Zhao voltooide ook Het Boek van Han, een belangrijke tekst over de dynastieke geschiedenis van de Westelijke Han. Haar vader, Ban Biao, had tot aan zijn dood aan dit langdurige project gewerkt. Ban Zhao's oudere broer, Ban Gu, nam het project over, maar hanteerde een andere aanpak dan zijn vader: hij koos voor een meer thematische biografische stijl om belangrijke gebeurtenissen en personen te documenteren.

Haar broer werd echter later gevangen genomen en stierf, en dus benoemde de keizer Ban Zhao om het werk van haar familie voort te zetten. Ze voltooide het uiteindelijk na nog eens 19 jaar schrijven. Het feit dat ze niet online kon zoeken heeft haar misschien een beetje vertraagd, maar Ban Zhao had wel toegang tot uitgebreide keizerlijke archieven en, zo wordt aangenomen, verspilde ze nooit tijd aan het bekijken van kattenfilmpjes.

Ban Zhao bewonderde ook de rechtschapen keizers uit het verleden die met rechtschapenheid regeerden. Dit leidde tot haar creatie van de Gujin Renbiao, of de "Lijst van opmerkelijke mensen uit het verleden en het heden". Zij nam er meer dan 2.000 historische figuren in op, die latere generaties een diepgaande referentie boden om de geschiedenis mee te bestuderen. Als iemand tegenwoordig zo'n lijst zou samenstellen, zou zij zeker een prominente plaats innemen.

Anna Komnene

Laten we een millennium in de tijd vooruit gaan en naar Constantinopel reizen. Anna Komnene werd geboren in 1083, tijdens het bewind van haar vader, de Byzantijnse keizer Alexios I Komnenos.

De prinses was goed opgeleid, en net als Ban Zhao, werd zij geleerde en historica. Zij publiceerde Alexiad, een politieke en militaire geschiedenis van het Byzantijnse Rijk. Het boek, dat tegenwoordig nog steeds bestudeerd wordt, bevat het enige beschikbare Byzantijnse ooggetuigenverslag van de Eerste Kruistocht (1096-1099).

Behalve een uitstekende opleiding, een productieve schrijfkunst (Alexaid telt bijna 600 bladzijden) en de nabijheid van de keizer, heeft Anna nog een andere belangrijke overeenkomst met Ban Zhao - zij wordt herinnerd als de eerste vrouwelijke historica van de westerse beschaving (hoewel zij technisch gesproken uit het Oost-Romeinse Rijk kwam).

De twee historici hadden enkele kleine verschillen. Ban Zhao, bijvoorbeeld, heeft nooit geprobeerd zich de troon toe te eigenen en haar broer te vermoorden. Anna, daarentegen, sprak nooit Chinees.

Desalniettemin hebben de twee vrouwen, die zeer verschillende levens leidden en ver van elkaar verwijderd leefden, onuitwisbare sporen nagelaten in de wereldgeschiedenis en dat in hun eigen woorden.

We zijn nu halverwege deze serie. Kun je één van de nog overgebleven parallelle tweetallen raden?